Siber Savaş Tarihinden bazı olaylar

1998 yılının mayıs ayında Endonezya'da başlayan Çin karşıtı gösterilere tepki olarak ortaya çıkan ve kendilerine “China Hacker Emergency Meeting Center” (Çin Hacker Acil Toplanma Merkezi) adını veren yaklaşık 3,000 hacker Endonezya hükümetine ait internet sitelerine saldırmıştır. Ertesi yıl, 7 Mayıs 1999 günü NATO'ya ait bir savaş uçağının yanlışlıkla Yugoslavya'nın Belgrad şehrinde bulunan Çin Büyükelçiliğini bombalamasının üzerinden 12 saat geçmeden A.B.D hükümetine ait yüzlerce site Çin kaynaklı yoğun saldırılara maruz kalmıştır. 2001 yılında Güney Çin Denizi üzerinde bir A.B.D. Savaş uçağıyla karpışmasının ardından yaklaşık 80,000 çinli hacker A.B.D. hükümetine saldırmıştır. New Times gazetesi bu olayı I. İnternet Savaşı (World Wide Web War I) olarak adlandırmıştır.  

2007 yılı siber savaş açısından önemli bir yıldır. Estonya ve Suriye'de yaşanan olaylar siber savaşın ulaşabileceği boyutları net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Estonya Hükümetinin İkinci dünya savaşı sırasında hayatını Estonya'da kaybeden Rus askerleri için dikilen anıtın yerinin değiştirilmesi için aldığı karar sonrası ülkenin internet altyapısını felç eden DDoS saldırıları başlamıştır. Saldırılarla Rus Hükümeti arasında doğrudan bir bağlantının varlığına ilişkin bir kanıt olmasa da saldırıların Rus Hükümetinin emriyle gerçekleştirildiğine dair yorumlar yapılmıştır. Yoğun saldırı ile ülkede bankacılık işlemleri, devlete ait internet siteleri haber portalları gibi başlıca internet hizmetleri kullanılamaz hale gelmiştir.  Gelen yoğun DDoS (sistemleri çalışamaz hale getiren dağıtık yapıdaki saldırılar) bankaları yeterince sıkıntıya sokmazmış gibi kredi kartı veren kuruluşlar panik sonucu verdikleri kararla kendi sistemlerini kapatmıştır. Saldırıların çoğunun Rusya'dan geldiğinin tespit edilmesi üzerine Estonya yurt dışından gelen internet hatlarını kapatmış ama buna rağmen saldırılar birkaç hafta daha devam etmiştir.

Tallinn'deki Bronz Asker Anıtı

27 Nisan 2007 günü başlayan ve ciddi sıkıntılara yol açan saldırılar NATO bünyesine uzman bir birimin kurulmasına katkı sağlamıştır. NATO bünyesinde kurulan “mükemmeliyet merkezi” (Center of Excellence) tesadüfen Estonya'nın Tallinn kentinde ve olaylara yol açan Rus Askeri Anıtının eski yerine çok uzak olmayan bir yerde bulunmaktadır. Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence adıyla anılan “İşbirlikçi Siber Savunma Mükemmeliyet Merkezi'nin” başlıca amaçları aşağıdadır;

• NATO ağı olan NNEC içerisinde güvenlik düzeyine yükseltmek
• savunmaya ilişkin doktrinleri ve konseptleri geliştirilmek ve yürürlüğe koymak
• Bilgi güvenliği ve siber savunma konularında bilinç ve eğitim düzeyini arttırmak
• Siber savunma tatbikatlarına destek vermek
• Siber savunmanın hukuki çerçevesini oluşturmak

Estonya'da yaşanan bu olay siber uzayın Dünya'dan önemli bir noktada ayrıştığını göstermiştir. Dünya'da barış durumu ülkeler arasında savaş olmamasıdır, savaşlar ise ilan edilir ve ülkeler arasında yapılır. Estonya'ya yapılan saldırılar ise savaş tanımına uymamaktadır. Resmi açıklamaları dikkate alırsa olay “milliyetçi duyguları ağır basmış” sivillerin başka bir ülkeye saldırmasından ibarettir. Bir ülkenin halkı, kendi hükümetinden veya ordusundan bağımsız bir şekilde başka bir ülkeye savaş açmış. Estonya örneğinde bu olayın “savaş” olarak nitelenip nitelenmemesi önemlidir. Estonya NATO üyesi olduğundan savaşa girmesi A.B.D. Dahil pek çok ülkeyi ilgilendirebilecek bir durumdur.  Silahların, orduların, füzelerin, savaş uçaklarının yerini virüsler, kötücül yazılımlar ve dizüstü bilgisayarlar aldığı için savaşlar ne yazık ki devletlerin vereceği kararlar sonucunda değil, neredeyse canı isteyen herkes tarafından başlatılabilir.

Aynı yılın 6 Eylül gecesi, İsrail hava kuvvetlerine ait F15 ve F16'lardan oluşan bir grup savaş uçağı Suriye'nin kuzeyinde bulunan bir nükleer tesisi bombaladı. Bombalama olayının özünün sıradan olmasına karşılık ülkeyi neredeyse boydan boya geçen ve radarlardan kaçabilecek teknolojiye sahip olmayan bu uçakların Suriye radarları tarafından görülememiş olması ilginçtir. Milyarlarca dolar değerindeki son teknoloji ürünü radar sistemlerinin 1970'lerde tasarlanmış ve üretilmiş bu uçakları görmemiş olması imkansızdır. Operasyonun başarısını saldırıdan önce Suriye radar sistemine sızılmış olmasında yatmaktadır. Bu sayede İsrail Suriye radarlarına istediği görüntüyü yüklemiş ve böylece hava sahasında bulunan İsrail uçaklarını görememiştir. Radar sistemlerini etkisiz hale getirmek için kullanılabilecek çeşitli yöntemlerden bazılarına örnek vermek gerekirse:

• Hedef hava sahasına radara yakalanmayacak kadar ufak bir insansız hava aracıyla sızıp radar sinyalini boğacak bir yayın yapılabilir.
• Benzer bir insansız hava aracıyla radar sistemini ele geçirecek bir sinyal (takeover packet) gönderilebilir. 
• Radar kumanda merkezlerindeki bilgisayarlara sızılıp radardan gelen verilerin yorumlanma şekli değiştirilebilir
• Radarlardan radar komuta merkezine giden kablolara fiziksel olarak müdahale edilebilir.

Kullanılan yöntem her ne olursa olsun radar sistemlerinde tasarımlarından ve çalışma prensiplerinden kaynaklanan açıklar mevcuttur. Suriye'de yaşanan olaydan sonra Rus radar sistemlerinde bazı güncellemeler yapılmış ve bu güncellemeler İran gibi benzer sistemleri kullanan ülkelerde de devreye alınmıştır. Bu operasyonu daha önce bu yazımda da ele almıştım: http://www.alperbasaran.com/2013/03/bostan-operasyonu-israilin-suriyeyi.html

27 aralık 2008 yılında İsrail'in Gazze şeridinde başlattığı ve “dökme kurşun” olarak adlandırılan operasyona tepki olarak Müslüman ve Arap hackerlar sistematik saldırılar başlatmışlardır. Bu saldırılara maruz kalan İsrail web sitelerinin tam sayısı bilinmese de sadece Ocak ayının ilk haftasında etkilenen site sayısı 10,000'den fazladır. Tepki olarak yapılan saldırıların büyük kısmı siteleri değiştirme ve mesaj bırakma şeklindedir. “Defacement” olarak adlandırılan saldırılar 27 aralık 2008 ile 15 Şubat 2009 tarihleri arasında yapılan saldırılarda özellikle ses getirecek hedefler seçilmiştir. Bu kapsamda haber siteleri, siyasi partilere ait siteler, Savunma Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ehud Barak'ın sitesi de dahil olmak üzere pek çok siteye Gazze ile ilgili mesajlar ve görseller eklenmiştir.

Siber savaşın devletler dışındaki taraflarına örnek oluşturan Gazze'li hackerların yanında haberlerde sıkça adını duyduğumuz bazı oluşumlara da değinmekte fayda var.

Hacktivist olarak adlandırılan bu grupların başında kuşkusuz Anonymous geliyor. Hacktivist kelimesi ingilizce “hacker” ve “activist” (eylemci) kelimelerinden türetilmiştir. Hacktivistler belli bir amaca hizmet etmek veya belli bir mesaj vermek için siber suç işleyen kişi veya gruplardır. Hacktivistleri tanımlayan temel özellikler siyasi bir amaçlarının olması, asgari düzeyde suç işlemeye eğimli olmaları, eylemlerinin çoğunluğunu küçük gruplar halinde veya yalnız yapmaları ve eylemlerinde belli bir espri anlayışı olmasıdır. Eylemlerin türüne ve yoğunluğuna göre siber terorist olarak da adlandırabileceğimiz  hacktivistlerin bazı eylem biçimleri aşağıda verilmiştir:

• Web sitelerinde içerik değiştirmeye yönelik yapılan saldırılar.
• İnternet sitelerinde oturma eylemleri. Bu eylemlerde çok sayıda hacktivist siteye kullanıcı olarak girip kendileri dışındaki kullanıcıların hizmet almasını engeller.
• Email bombaları ile hedefin e-postalarını hizmet veremez duruma getirilmesi.
• Yasaklı sitelerin kopyalarını yayınlayarak yasaklı içeriklerin dağıtılması.

Siber savaş olarak adlandırılabilecek olayların meydana gelme biçimlerini incelersek 6 farklı siber savaş yöntemi olduğunu söyleyebiliriz.

1- E-propaganda

Elektronik ortamın propaganda aracı olarak yoğun biçimde kullanıldığı ilk savaş Bosna-Hersek'tir. Tarafların asıl amacı internet bağlantısını kısıtlamak değil propaganda yapmak olmuştur.

2- Yoğun DDoS Saldırıları

Estonya'da yaşanan olaya benzer bir olay 4 Temmuz 2009 yılında A.B.D.'de yaşanmıştır. Beyaz saraya ait internet sitesi, büyük ihtimalle Kuzey Kore kaynaklı bir DDoS saldırısı sonucu 3 gün kapalı kalmıştır.

3- Stratejik Siber Savaş

Saldırıların doğrudan bir ülkenin elektrik altyapısını, hava yolu trafiğini veya bir askeri kuvvetini hedef almasıdır. Bu hedeflere yapılacak bir saldırının elektronik ve fiziksel etkilerinin yanında diplomatik etkileri ve sonuçları da olacaktır. Savaşın siber ortamda başlaması orada yürütüleceği anlamına gelmez. Bu tür bir saldırıya pekala füze ile karşılık verilebilir.

4- Elektronik Sabotaj

Günümüzde sabotaj kavramı soğuk savaş dönemindekinden farklı bir hal almıştır. Elektronik sabotaj konusu yeni değildir. Soğuk savaş döneminde Amerikan mikroişlemci ve otomasyon teknolojisini çalmak isteyen Sovyetler Birliğine A.B.D. tarafından bilinçli olarak yanlış planlar sızdırılmıştır. Bunun sonucunda Sovyetler Birliğinin Sibirya'dan geçen doğalgaz boru hattında bir patlama yaşanmıştır. Yıllar sonra patlamanın gerçek nedeninin yanısıra Rus uzay mekiklerinin aslında NASA tarafından kullanılamaz kabul edildiği için rafa kaldırılan bir tasarımın ürünü olduğu anlaşılacaktı.

Günümüzde ise elektronik sabotaj konusunda Huawei ve ZTE gibi çinli üreticilerin telekom ve ağ ürünlerine kendi ulaşabilecekleri “arka kapılar” yerleştirdikleri iddiaları vardır. İddia sahibinin Pentagon'da çalışmış bir analist olması ve Çin'de devlet ile özel teşebbüs arasındaki ayrımın kesin olmaması nedeniyle Çin hükümetinin bu şirketlerde hisse sahibi olması iddiaları güçlendirmektedir.

Üreticiler bu iddiaları kabul etmemektedir.

5- Operasyonel Siber Savaş

İsrail'in Suriye'yi bombalaması operasyonel siber savaşlara güzel bir örnektir. Bu durumlar siber savaş yöntemlerinin gerçek saldırılara destek vermek için kullanılması olarak da özetlenebilir. 2008 yılında Gürcistan'a saldırmadan hemen önce Gürcistan iletişim altyapısının Ruslar tarafından çökertilmesi bundan böyle sıcak çatışmalara siber savaş unsurlarının da eşlik edeceğini kanıtlar niteliktedir.

6- Suçlu – Terörist İşbirliği

Siber uzayda operasyon yürütmek oldukça ucuzdur. Bir siber saldırı veya tam ölçekli bir siber savaş başlatmak için gerekli sistemler ucuza ve yaygın olarak satılmaktadır. Bugün egemen bir devletle bir avuç sıradan suçlu arasındaki siber savaş yetkinlik farkı sadece teknik uzmanlıktır. Teknik uzmanlık parayla satın alınabileceği gibi insanlara zorla veya onları kandırarak da iş yaptırmak mümkündür. Bu tür bir siber savaş tehdidinin ortaya çıkması ise saldırıya uğrayan tarafın karşılık veremeyeceği bir çatışmanın çıkmasına neden olacaktır.