Deprem ve Felaketlerde İletişim Kurmak

Burada teknolojik olarak deprem veya herhangi bir doğal afet sonrası işimize yarayabilecek bazı şeyler paylaşacağım. Deprem çantası hazırlamak, ev ve iş yerlerinizi daha güvenli hale getirmek, iş sürekliliği planları ve kriz yönetimi gibi konulara girmeyeceğim

Olası bir felakette temelde 4 senaryo öngörebiliriz;

1. Telefon ve internet yok
2. Telefon var, internet yok
3. Telefon yok, internet var
4.  Telefon ve internet var

Telefon ve internet hizmetleri çalışıyorsa zaten yazının devamındaki ipuçlarına ihtiyacınız olmayacak. 

Telefon ve internet yoksa

• Telefon ve internet hizmetlerinin sadece mobil şebekelerde mi kesik olduğunu, sabit hatların da hizmet dışı kaldığını kontrol edin
• Telsiz iletişim kurmak için tek seçenek olabilir. Amatör telsizci belgesi alıp evde/iş yerinde bir telsiz bulundurmak bu konuda yapılabilecek en doğru şey gibi duruyor. Bunun maliyeti veya teknik açıdan yapılabilirliğini değerlendirmek elbette size kalmış.
• Uydu telefonları kullanım açısından daha kolay olabilir. Ancak telsizin aksine yapılan diğer yayınları dinleme şansınız olmayacak. Şehrin tamamını etkileyen bir kesinti olması halinde başka şehirlerdeki tanıdıklar veya aynı şehirdeki diğer uydu telefonlarıyla iletişim kurabilirsiniz. 
• Radyo! Tercihen pilli ve güneş enerjisiyle veya elle şarj edilebilen küçük radyoları arabada, evde ve iş yerinde bulundurmak en azından haber almanıza imkân verecektir.  

Telefon var ama internet yok

• Mobil cihazının er ya da geç enerjiye ihtiyacı olacağını unutmayın. Bu nedenle güneş enerjisi kullanılarak şarj edilebilen powerbankleri arabada, evde ve iş yerinde bulundurun. Düzenli aralıklarla doluluk oranlarını ve çalışıp çalışmadıklarını MUTLAKA kontrol edin.
• Mobil cihazınızın bataryasının bitebileceğini düşünerek önemli numaraları önceden bir kağıda yazarak cüzdanınıza koyun.
• Mobil cihazınızın ayarlarını en az batarya kullanacak şekilde değiştirin (Örn: veri ve Wifi bağlantılarını kapatın, ekran ışığını azaltın)
• Size hala sabit hattan ulaşan yaşlı veya uzak akrabalarınız varsa ve evden çıkmanız gerekiyorsa ev telefonunuzu mobil telefonunuza yönlendirin.
• Firechat gibi uygulamalar mobil cihazların kablosuz bağlantı özelliklerini kullanarak iletişim kurmanıza imkan verebilir. Bu durumda ancak belli bir alan içerisindeki (5 – 50 metre arası) kişilerle iletişim kurabilmeniz mümkün olacaktır. ANCAK, bu uygulamayı yeterince çok sayıda kişi kurarsa her telefon bir baz istasyonu gibi çağrıları yönlendirebilmektedir. Şehirde yaşayan herkesin bu uygulamayı kurması halinde iletişim kurulması mümkün olur. Belediyelerin bu konuda bir uygulama geliştirmeleri gerekiyor.
• Felaket durumunda sizin gibi birçok kişinin yakınlarından haber almaya çalışacağını unutmayın. Bu nedenle bütün tanıdıklarınızı tek seferde aramak yerine önceden belirleyeceğiniz 1-2 kişinin sağlık durumunu öğrenip kapatmanız herkesin kısıtlı olabilecek telefon altyapısından faydalanmasına imkân verecektir. 

Telefon yok, internet var

• İnternet üzerinden sesli görüşme yapmanıza imkân veren pek çok uygulamadan birini kullanabilirsiniz. 
• Kısa mesaj servisi (SMS) hala çalışıyor olabilir, Whatsapp veya iMessage ile ulaşamadığınız kişilere SMS göndermeyi de deneyebilirsiniz.
• İnternet bağlantısı sınırlı olabileceğinden sesli/görüntülü görüşme yapmak mümkün olmayabilir, ısrarcı davranmayın.
• Kullandığınız mesajlaşma uygulamasına bağlı olarak, mesajlarınız her zaman alışık olduğunuz hızda iletilmeyebilir, hemen en kötüsünü aklınıza getirmeyin.
• Sosyal medya kullanmamaya çalışın. Elbette neler olup bittiğini öğrenmek için bazı uygulamaları kullanacaksınız ancak kriz anında dolaşmaya başlayan asılsız haberlere dikkat edin. Hatırlarsanız dün yaşanan deprem sonrası köprü halatlarının koptuğu bilgisi yayılmaya başladı, zaten sor durumda olacaksınız ekstra moral bozukluğu ihtiyacınız olan son şey.

Telefon ve internet var

• Önceden belirlediğiniz sırada sizin için önemli olan kişileri arayıp telefon şebekesini gereğinden uzun meşgul etmemeye çalışın. Afet öncesi bir aile ve şirket içi iletişim sırası belirlemek bu noktada işinizi çok kolaylaştırır.
• Önceden belirlediğiniz ve güvenilir haber kaynağı olabilecek sosyal medya hesaplarını ve haber sitelerini ziyaret ettikten sonra internet kullanımınızı sınırlı tutmaya çalışın

Başlıkların pek çoğundan ÖNCEDEN kelimesinin geçtiğini görecesiniz. Her krizde olduğu gibi hazırlıklı olmak bu konuda da çok önemli. Deprem çantanızı ve olay sırası ve sonrası hareket şeklinizi önceden değerlendirin. 

Bu değerlendirmeleri senaryo bazlı yapmakta fayda var.  Örneğin “çocukları okuldan kim alacak?” sorusunu sorun. İkiniz de çocukları almaya gitmekle zaman kaybetmektense bunu tek bir ebeveynin görevi olarak belirleyin. Olay sonrası sorumlu kişinin iyi ve gidebilecek durumda olduğunu teyit ettikten siz önemli bir diğer (eve gidip evi kontrol etmek gibi) işi üstlenebilirsiniz.

Benzer bir çalışmayı şirkette de yapmanız iş sürekliliği ve felaketin etkilerini en aza indirgemek için de faydalı olacaktır.